Bình nói:
– Nghe bác tới đây làm việc. Cháu cũng nóng ruột muốn bay tới đây từ lâu. Nhưng phải đợi tới ngày ra trường mới đi được.
Giáo sư Trọng có vẻ cao hứng lắm, ông nói:
– Như vậy mới phải. Học hành dở dang thì đâu có làm ăn gì được.
– Dạ, thưa bác. Hơn nữa, mình có học xong thì mấy tổ chức khảo cổ mới tài trợ cho mình tới đây làm việc được.
– Đó là điều bác mong muốn từ lâu. Có cháu, bác mừng lắm. Dù sao, người nhà cũng dễ làm việc hơn.
Nói xong, ông nhìn Yến tủm tỉm cười. Yến hơi luống cuống, liếc Bình thực nhanh, nàng nói lảng đi:
– Bao giờ ba tính mở cửa vô cổ mộ hở ba?
Giáo sư Trọng phấn khởi nói:
– Ăn uống xong, chúng mình đi liền.
Bình hỏi:
– Thưa bác, ngôi cổ mộ này bác có đoán là của vị nào không ạ?
Giáo sư Trọng nói:
– Theo như những cổ vật lượm lặt được ở chung quanh đây, thì có lẽ là mộ của một vị công chúa nào thôi. Tuy nhiên, ngôi mộ này có thể là còn lâu đời hơn những ngôi mộ của các vì vua Chàm người ta đã tìm thấy từ trước.
Yến nói xen vào:
– Nếu vậy con nghĩ trong cổ mộ phải có rất nhiều đồ trang sức đắt tiền.
Giáo sư Trọng nói:
– Nếu nói đó là những trang sức ngọc ngà châu báu đắt tiền thì cũng chưa chắc. Nhưng nói về giá trị khảo cổ thì giá trị của nó còn cao hơn nhiều. Vì đây có thể là triều đại lập quốc của người Chàm.
Bình nói:
– Dạ, thưa bác. Nếu đúng như vậy. Chúng ta có thể hiểu nhiều hơn về nguồn gốc của người Chàm phải không ạ?
Giáo sư Trọng gật đầu.
– Đó là điều mong ước của bác từ lâu. Nhưng phải chờ cho tới khi chúng ta vô được bên trong cổ mộ mới biết chắc được thực sự chúng ta tìm kiếm được điều gì.
Bình nói:
– Thưa bác, cho tới nay. Những tài liệu về dân tộc Chàm hết sức là mơ hồ. Cháu không hiểu tại sao người ta đã khai quật rất nhiều cổ mộ Chàm, mà lịch sử của dân tộc này vẫn còn ít ỏi như vậy?
– Đó thuộc về chính trị của tổ tiên mình. Khi chiếm đất và tiêu giệt dân tộc này. Những người thời đó đã cố tình xóa bỏ tất cả những tàng tích còn lại. Và đồng hóa họ vào một giòng lịch sử của dân tộc mình.
Bình mỉm cười.
– Như vậy, ngày hôm nay, chúng mình đang khai quật lên một sự thực tổ tiên ta hằng chối bỏ.
Giáo sư Trọng gật đầu.
– Đó là tâm nguyện của những người khảo cổ như chúng ta. Dù không chủ tương làm chính trị. Nhưng ngành khảo cổ này chủ tâm tìm hiểu những sự thực, hằng bị chôn vùi trong dĩ vãng. Để trả lại sự thực cho lịch sử.
Giáo sư Trọng đứng dậy. Xoa hai tay vào nhau mỉm cười nói:
– Nói nhiều quá mất rồi. Bây giờ chúng ta phải bắt tay vào việc mới được.
Đoàn người đi lên lưng đồi. Tiến về một chiếc hang đã đào sâu vô trong. Những cây cọc cắm làm dấu từ dưới lên trên thật ngay ngắn. Lởm chởm đó đây, những vùng đào bới dở dang cũng được đánh dấu khá cẩn thận. Bình để ý thấy một cây trụ đáù vuông vắn bên lối đi với những hàng chữ lạ. Bên trên, một con bò cạp đen tuyền, cong đuôi đứng nhìn đoàn người như giận dữ.
Giáo sư Trọng hăm hở đi trước, Đoàn người mang dụng cụ đào bới theo sau. Bình và Yến đi lui ra phía sau. Yến nói nho nhỏ:
– Em lo ba sẽ rất đau lòng.
Bình ngạc nhiên hỏi:
– Tại sao em lại nghĩ vậy. Anh thấy ba em vui vẻ lắm mà.
Yến nói:
– Anh nói đúng, ông cụ đang rất phấn khởi và sung sướng.
– Như vậy tại sao em lại lo ba em đau lòng?
Yến có vẻ đăm chiêu.
– Trong trường hợp ba em nuôi nhiều hy vọng như vậy. Nhưng khi vô được bên trong ngôi mộ rồi. Chẳng có gì cả. Lúc đó sẽ làm ông thất vọng não nề.
– Làm gì có chuyện đó.
– Anh có nghĩ tới đã có người vô đây trước rồi hay không?
– Những vết tích ở đây cho thấy chưa có ai khám phá ra cổ mộ này cả.
– Sự đột nhập của mấy trăm năm trước có thể đã bị xóa nhòa thì sao?
– Anh không tin những người xưa kia, dám xâm nhập những lăng tẩm vua chúa của họ.
– Đã có biết bao nhiêu vụ trộm cắp khai quật cổ mộ từ xưa tới nay rồi. Em không tin là anh không biết.
Bình mỉm cười, đi sát vào người yêu hơn nữa. Chàng biết mẹ nàng qua đời từ hồi Yến còn nhỏ, và bố nàng làm thân gà trống nuôi con cho tới bây giờ. Hai cha con hủ hỷ sống bên nhau, nên tình yêu của nàng dành cho bố luôn luôn đầy ắp. Có lẽ đó cũng là nguồn an ủi tốt lành nhất của giáo sư Trọng, để ông vui sống trong những ngày sau cùng của cuộc đời này.
Đoàn người đi vô trong hang. Ánh đèn pin trên nón nhựa soi loáng thoáng lối đi. Bình nắm tay Yến tiến lên phía trước, đi cạnh giáo sư Trọng. Những cây đuốc cháy bập bùng trong tay mấy người phu đào mộ theo sau, không đủ soi sáng khắp lối đi, nên không khí tại đây có vẻ rờn rợn.
Càng vô trong, con đường hầm càng nhỏ lại, chỉ vừa một người đi. Hai bên vách hang, có nhiều hàng chữ ngoằn ngoèo ẩn hiện.
Yến bóp tay Bình nhè nhẹ nói:
– Tới rồi đó anh.
Bình hồi hộp theo sau giáo sự Trọng đi vào một căn phòng vuông vức. Nhiều hàng chữ trên vách phòng. Nhiều hình tượng rải rác trong phòng. Giáo sư Trọng dừng lại trước một cánh cửa lớn. Bình nhìn thấy hình một con bò cạp khắc nổi trên cánh cửa y như con bò cạp khắc ở trên chiếc mề đay mẹ chàng đeo vô cổ Bình tại phi trường. Bất giác chàng rùng mình.
Giáo sư Trọng nói:
– Bây giờ là lúc chúng ta phải đẩy cửa vô bên trong rồi. Làm việc hơn một năm mới tiến được tới đây.
Bỗng có tiếng la lớn:
– Khoan đã. Hãy dừng lại.
Bình ngạc nhiên nhìn lại phía sau. Chàng thấy một người đàn bà khoảng hơn 30. Tóc dài xõa xuống hai bên ngực thực nở nang. Nàng mặc quần áo thật sặc sỡ của dân Chàm. Hớt hải chạy vô. Trên vai còn đeo thêm một túi vải may bằng vải thô của người Chàm. Tay bà ta cầm máy chụp hình. Khuôn mặt nàng rất đẹp. Cổ, tai và hai tay đeo đầy đồ trang sức óng ánh. Trông có vẻ cao sang hơn hẳn những người Chàm sống rải rác ở địa phương này.
Bà ta thở hổn hển nói:
– Giáo sư Trọng. Ông hãy chờ tôi một chút đã.
Giáo sư Trọng đứng nhìn người đàn bà lạ nói:
– Vâng.
Một tay bà ta đưa lên ngực như để giữ lại hơi thở hổn hển vì vừa phải chạy vội vã một quãng đường xa. Ánh mắt bà ta đỏ rực, phản chiếu ánh sáng bập bùng của những ngọn đuốc đang cháy hừng hực trong hang. Bà ta từ từ ngồi xuống, để túi xách bên cạnh. Mở ra, lấy đèn chụp hình ráp vô máy và ngước mặt lên nói:
– Tôi xin lỗi đã la lớn như vừa rồi. Nhưng xin giáo sư thông cảm cho, vì không muốn mất đi giây phút quan trọng khi mọi người đẩy cửa tiến vô bên trong cổ mộ.